Schprih und Huigärte

100 Johr Isebah

Luzianesse Josef isch mit sing Schwester mit em Zügle uf Sünthof gfahre, se hend miesse ufs Gricht kumme weags a so Nochbürshändl. Es sind no a etle ondr drbi gweache. Wie die all z’ Sünthof üsschtieged, no seit dr Luzianessar zu sing Schwester: „So, Theres, iez sei gschied und schtell de reacht dumm.”

Uimol sind a etle Obrschtdoarfar uf de Mart uf Sünthof gfahre. So im Zügle dinn hend die a mords Ündrholtüng khett, ündr ondrem hend se anond öu s’ Leid Waged, weages ihrna Wiber. Wie se so mibba din sind i deam Dischkurs, no seit zmol Bärtesse Done: „Mit de Wiber sott bas halt hong wie mit de Kieh’ne, ma sort’s, wenn es fast gar z’ grob wird, halt öu vrköuffe kinne.” No seit dr olt Spisslar: „No brächt de ming d’ Halfter s’ gonz Johr it vom Grind.”

Amol sind öu widr ui uf Kempte gfahre zu nar Vrschteigrüng und hend voar khett an Molle fir d’ Gmuind z’ köuffed. Voar ba uf de Zug isch, hend se bum Sunnekealar uf anond gwartet. Wo se no all bianond gwea sind, hot dr Doressar gmerkt, daß dr Schuggar no garit gong will und a froged no glei: „Uf was wartet mir no, dr Zug wartet bolder it.” No seit dr Adolf: „Huit nimm e ’s Wib amol mit uf die Vrschteigerüng, se isch bloas noit gonz gricht, wird abr glei kumme.” No hot dr Dores a so hindrduxled glüeged und gonz eanscht gfroged: „Und du muischt, die bringschte do dünda glei loas!”

Wie ba Bahn vu Sünthof uf Obrschtdoarf büt khett hot und de erschte Züg gfahre sind, kut öu amol a Walsar rüs uf Obrschtdoarf und muit, a well öu amol mit deam nuimodische Teifelszuig fahre, des wo do oh Roß gong sott, wie bam vrzellt hot. A hot se ordele durgfroged bis an Scholtar: „He, du”, schriet a ning, „was vrlangschte denn, wenn e mit fahr bis uf Fische?” Dr Beamt’ hindrem Finschtr seit so und so viel Pfenneg. „Ja, dös isch viel z’viel”, lärmed dr Walsar, „lüe, i gib dr d’ Hälfte, des glangt!” „Bei üs wird it g’hondled”, seit dr schtreng Hearr dinna rüs. „No fahrscht alloi”, muttred des Birle und goht. Wie ra a Schtuck dussa gwea isch uss dr Hall’, pfieffed des Zügle zum Abfahre. „Ja, leak br doch am Fidle”, zoaned dr Walsar und hot gmuit, ma tei ihm pfiffe, „iez tätsch br widr hähl, iez mag i numma!”

A ondrsmol sind öu zwih vu homma uf Kempte na gfahre mit deam Zügle. Iez trifft es se, daß z’ Fische a Schmolzbeattlar züegschtiege ischt und dea hocked glei vis-a-vis vu deane zwi hi. So uf Blaichach züe hend se zmol Hünger kriet und se hend ihr Broatzyt üspackt: an Bolle Käs, an Range Butter, an moards Brocke Gselchts und an halbe Laib Broat. Des hend se alls so voar si uffem Schoaß und hend khereg afoche easse. Wie ba uff Immeschadt kumme isch, hobba mieße die Lok umhänke, weil ba det umkehrt dinn gschtonde ischt. Wo ba die Lok uf diesar Site ahenkt, tüet des a moards Tätsch und an Rumplar und schu isch vu beida de gonz Broatzyt uff em Bode gflacked. Iez hend die zwi zoaned und grad eabar muntr gschwert drzüe. Dea Pater hot do glosed und no froged a zmol, wo se denn hi fahre wend, wil se gar so viel zum Easse drbii häbed. No seit dr ui: „Mir fahred uf Kempte!” No schmunzled dea Pater und seit: „Wenn dr so witr flüeched, no kummed ihr it uf Kempte und öu numma huim, no kummed dir beid i d’ Höll. ” No hot dr Dundl gseit: „Du, du kascht sage was de witt, mir hend uf alle Fähl a Retürbillet. ”

Wo Blattnars no uf em Kiebearg gwirted hend, sind öu amol a ettle güet vrhocked gwea. Iez sind a paar am gong gwea und wil es gar a so schtockdünkle Nacht gwea ischt, isch Wilhelm no a Schtückle mit gange. Wie na de Büechebearg a so fiehrt, sind all zwi zmol ündrem Hag dur und de gonz Holde bis i ’s Oybele aie trohled. Die hend anond khebbt und so öu anond mit na grisse khett. Wie se dünda bschtonde sind und allmähle widr uf de Fieß gwea sind, hot dr Büechebearg zu Wilhelm gseit: „Iez kaschte schu widr huim, iez kenn i mi schu widr üs.”

Dr Zillar ischt amol bu Donatesse am Jöuche gwea, ma hot grad de Nohünder geasse, an Kaffee, an Käs und a Broat. Wies dr Zillar so khett hot, seit a gonz groaß: „Bu is dohuim schtoht i dr Schtube all Tag ’s Schmolz, Käs und dr Honk uf em Tisch.” Donates lüegeden an Öugeblick a und muit: „No kuscht abr it oft i d’ Schtube.”

Wo ba Blattnars Wilhelm vrgrabe hot, isch ba noch dr Liech mit samt dr Museg zum Hirschwirt und hot - ’s isch grad a Tag gwea, wo ba nuiz vrsummt hot - khereg ufgmacht. Wo die Museg gschpielt hot, sind allad mea Lyt kumme und zletscht wäres bold no luschteg woare. I dr kleine Schtube hend de erschte schu gjohled. Bärtesse Donen hot des öu so güet gfalle, daß a gseit hot: „Mei, dea Wilhelm hot huit an güete Tag.”

Wo dr Brack gschtoarbe ischt im Schpitol, hot Bärtesse Done gseit: „’s ischt eigetle güet, daß a gschtoarbe ischt, a het a so numma lang gleabt.”

Dr lang Wienar hot amol zu sina Büebe gseit: „Sageds, wenn es na schleacht isch, ma kennt e nas voar lüttr grih sing garit a.”

Maths Mottes hot denn öu öfters ingkehrt und do hottes sing kinne, daß em ’s Geald üsgange ischt. Wie nes freiher a so gwea isch, no hobbas a Dafl gschriebe, bis zum näschtemol. Iez kut a widr amol zum Sunnewirt, no hot dr olt Sunnewirt glei gseit: „Du, Mottes, vu dir schtoht schu lenger a Moß hinda uf dr Dafl”. No seit dr Mottes weile: „No süf se nu voar se sür wird.”

Wo Engelbert no gleabt hot, ischt amol mibba em Summer geg obed dr Bezirksamtma dure obre Mart nüef gange, ’s sind grad d’ Füehrwerker huim kumme, no sind halt öu mea Schdellwäge und Scheesa voarhuß gschtonde. Do hot dr Bezirksamtma gseit, a mieß do mea Blatz mache, daß d’ Schtrooß frie blieb. Uf des hi hot Engelbert gseit: „Wenn es go nu am jede Beatlar z’ eng wierd dohomm!”

Dr olt Menz vom Krappbearg hot mit sing Nochbüre, em Lehrar Schellar, a wink eng khett, ja namma Händl weags am Weag. No stoht dr Max amol bur Loreetemesmare und dr Schellar goht dra dur und lüeged uf de ondr Site. No seit dr Max: „Waischt, des isch br dr liebscht Nochbür, do brüscht it amol ,Güete moarge’ sage.”